Reading list – Novi Sad

1. “Borba protiv novog srpskog Zakona o radu” (12. 01. 2014.) – Ovo je jedini tekst koji dokumentuje borbe sindikata i levičara u Novom Sadu u toku javnih rasprava (koje su bile sve osim javne) protiv novog srpskog Zakona o radu koji je degradirao radna prava od tada pa do danas. Objavljen je na engleskom za istočnoevropski portal “LeftEast”
2. “Luka Novi Sad: poslednja neprivatizovana luka Srbije” (03. 06. 2014.) – Ovo je studija o istoriji luke Novi Sad i lučkom sindikatu. Tekst je nastao nakon upada desetine naoružanih pripadnika jednog privatnog obezbeđenja kako bi se stari direktor naterao na ostavku, što je bio samo uvod za potonju privatizaciju ove luke, čime je zaokružena predaja svih luka u Srbiji privatnom kapitalu, što se nije desilo ni za vreme Margaret Tačer. Tekst je zanimljiv jer se dotiče i strategije Francuske da dominira lukama Evrope širom Dunava koju je uređivao Gijem Sarkozi, brat tadašnjeg predsednika Nikole Sarkozija. Tekst je rađen na osnovu intervjua sa predsednikom lučkog sindikata i u saradnji sa Savezom samostalnih sindikata Vojvodine. Objavljen je na portalu “Bilten” u Hrvatskoj.
3. “Stečaj u službi deindustrijalizacije i privatizacije” (17. 03. 2015.) – Ovde se pokrivaju, između ostalog, sudbine čeličane “Petar Drapšin” u Novom Sadu, Neobusa takođe u Novom Sadu, ali i firme “Zorka Šabac” iz Šapca. Tekst je, kao i prethodni, rađen na osnovu intervjua sa bivšim radnicima “Zorke Šabac” i predsednikom sindikata metalaca Vojvodine. Objavljen je na portalu “Mašina” u Srbiji.
4. “Od istorije revolucije do Muzeja prisajedinjenja” (2018) – Ova je studija istorija Muzeja savremene umetnosti u Novom Sadu, objavljena u zborniku radova “Politički ekstremizmi u muzejima Srbije” u izdanju Rex Centra iz Beograda koji je organizovao studije na temu revizionizma u muzejima odnosno uklanjanja socijalističke istorije. Tekst je rađen na osnovu analize arhivske građe i razgovora sa kustosom Vojislavom Martinovom koji je mnogo pomogao studiji. Štaviše, u toku ovog istraživanja sam otkrio biblioteku sa preko 8000 knjiga marksističke literature za koju mi je rečeno da je pripadala marksističkom centru Novog Sada, a na osnovu čega sam posle počeo istraživanje marksističkih centara u Jugoslaviji generalno. Ono se razvilo u razotkrivanje jednog od najbitnijih projekata u jugoslovenskoj istoriji.
5. “Poslednja modernizacija Vojvodine: prisajedinjenje 2016-2018.” (2018.) – Ovaj tekst predstavlja pokušaj istorizacije i kritike SNS-ove politike istorijskog revizionizma u Vojvodini, čime se vojvođanska istorija predstavlja tek kao nekakva vrsta prišivka Srbiji, radničke borbe se ne spominju u njoj i generalno se briše krivica vojvođanskih vlasti u tom istom odnosu (LSV-a). U tekstu se i pokušava ocrtati kako tačno SNS institucionalno radi u Vojvodini na sprovođenju svoje verzije vojvođanske istorije (od filmova, preko spomenika do muzeja). Objavljen je na portalu “Rex Centar” u Srbiji.
6. Beleška#4: početak istraživanja Marksističkog centra u Novom Sadu (20. novembar 2020) — ovim sam označio “zvaničan” početak Centra PK SKV za marksističko obrazovanje i idejno-političko osposobljavanje “Stevan Doronjski” (kako se zvao pre gašenja, ranije nije imao ime “Stevana Doronjskog” jer je praksa davanja imena centrima po narodnim herojima počela tek u toku osamdesetih), premda sam skupljanje knjiga i nekakvo predistraživanje radio još od 2018., kada sam po prvi put naleteo na “biblioteku centra” u Muzeju savremene umetnosti (gde su mi radnici rekli da je to biblioteka centra, što će se ispostaviti pogrešnim, ali sam od njih u svakom slučaju prvi put čuo da je Novi Sad imao nešto što se zvalo marksistički centar) dok sam radio jedan tekst o dotičnom muzeju za Rex centar u Beogradu, na inicijativu Nebojše Milikića. No, 20. novembar sam obeležio kao “zvaničan početak”, jer sam tada, uz pomoć Alpara Lošonca, došao do jednog od radnika ovog centra — i svog prvog ispitanika, Radoša Radivojevića, profesora na FTN-u koji je bio u penziji, koji mi je dao neprocenjive kontakte dok je bio živ (umro je naredne godine – 6. septembra 2021. godine).
7. 7. Centar PK SKV u Novom Sadu: primer masovnog marksističkog obrazovanja 1974-1991. — (7. oktobar 2021.) — ovo je video snimak sa predavanja o marksističkom centru u Novom Sadu konkretno (kog sam najdublje rekonstruisao u odnosu na ostale jer je njegova arhiva u Arhivu Vojvodine bila sačuvana i bilo mi je dostupno najviše ispitanika što je moguće bilo uraditi bez para pošto živim tu). Predavanje je održano u okviru panela “Kontekst i kultura” kojim je, 7. oktobra 2021. godine, bila otvorena konferencija „Institucionalne promene u ekonomiji Srbije kroz istoriju”.
8. Kako se revolucionarna jevrejska omladina Novog Sada obrazovala kroz marksizam: Hašomer Hacair (1931-1945) (23. 10. 2021.) – Ovde se obrađuje gotovo u potpunosti nepoznata istorija marksističkog obrazovanja u Novom Sadu na temi “Hašomer Hacaira”, jevrejskog revolucionarnog marksističkog pokreta koji je delovao na tlu Evrope početkom 20. veka. Zanimljivo je da je u Novom Sadu postojao kamp za obuku u zanatstvu u okviru ove organizacije, a članovi ovog pokreta su bili organizovani u kolektive u kojima su delili pare dok su zajedno studirali teme iz marksizma i psihoanalize, na temu čega su neki članovi pisali (npr. o razlici između Frojdove i Jungove psihoanalize) već sa 16. godina, što govori koliko je ovaj pokret bio napredan pre Drugog svetskog rata. Tekst je deo buduće knjige na temu istorije marksističkog obrazovanja u Vojvodini, objavljen je namerno bez fusnota i objavljen je na ovom blogu kao i na portalu “Radio021” u Novom Sadu na dan oslobođenja grada.
9. “Unutrašnja informacija o dolasku građana Kosova u Novi Sad 9. jula 1988. godine – Pokrajinski komitet Saveza komunista Vojvodine” (11. 11. 2021.) – Ovaj tekst predstavlja po prvi put objavljena arhivska dokumenta odnosno prekucane strane poverljivog izveštaja koji je cirkulisao unutar PK SKV na temu dolaska Kosovara pred Miloševićeve mobilizacije u Novom Sadu i detaljno opisuje šta se dešavalo. Original se nalazi u Arhivu Vojvodine prema (podaci su navedeni na linku).
10. “Istorija studentskog pokreta u Novom Sadu (2011-2021)” (28. 10. 2021.) – Ovaj tekst predstavlja prvi pokušaj da se da objedinjena istorija studentskog pokreta u Novom Sadu od 2011. do 2021. godine i objavljen je na prvu desetogodišnjicu novosadskih plenuma studenata koje sam pokrenuo sa nekoliko kolega sa filozofije tada. Za potrebe teksta sam intervjuisao članove SPNS-a, OSA-e i sakupio sav materijal koji je mogao da se nađe online u vezi sa ovim pokretima, dostupan na linkovima unutar teksta. U buduće se nadam da ću dodati isečke iz intervjua i upotpuniti tekst sa dodatnim pisanim izvorima kako bi se stekla što bolja slika.
11. “Kako je Google Translate oblikovao centar Novog Sada” (18. 12. 2021.) – Ovo je najviše deljeni tekst na ovom blogu. Imao je preko 7000 pregleda, prenošen je na gotovo svim većim vestima u Vojvodini i na kraju je doveo do toga da se metalne ploče na kojima se vidi da je istorija Novog Sada na srpskom prevođena na engleski preko programa Google Translate zamene na predlog gradonačelnika Novog Sada. Više informacija u tekstu.
12. “Koliko vizija novog Generalnog urbanističkog plana Novog Sada (pro)izlazi iz krize 2008?” (29. 12. 2021.) – Ovde je analiziran jedan zanimljiv narativni deo GUP-a gde autori tvrde da je porast cena nekretnine i izlazak Novog Sada na obalu kroz “Novi Sad na vodi” zapravo posledica krize 2008. i investitorskog bega u nekretnine. To sam shvatio kao kontradiktornost GUP-a koji kritikuje s jedne strane porast cena nekretnina kao posledicu krize, a onda uvodi “Novi Sad na vodi” kao projekat koji će pogoršati upravo tu tu situaciju čak i prema kriterijumima samog GUP-a, jer će dovesti do većih nejednakosti i time nije jasno kako je rešena situacija koju je GUP dijagnosifikovao u ovom delu.